آیا مصرف نوشابه به دندان و بریس ارتودنسی آسیب می زند؟
در دنیای امروز، مصرف نوشیدنی های گازدار مانند نوشابه، به یکی از عادت های روزمره بسیاری از مردم تبدیل شده است. طعم شیرین، احساس خنکی و در دسترس بودن، باعث شده که نوشابه ها در مهمانی ها، وعده های غذایی و حتی میان وعده ها جایگاه ویژه ای داشته باشند. اما این نوشیدنی های پرطرفدار، دشمن سلامت دندان ها و به ویژه درمان های ارتودنسی محسوب می شوند. برای افرادی که تحت درمان ارتودنسی متحرک یا ثابت هستند، مراقبت های ویژه ای لازم است تا هم از پوسیدگی دندان ها جلوگیری شود و هم تجهیزات ارتودنسی به درستی عمل کنند. یکی از مهم ترین سوالاتی که بیماران ارتودنسی مطرح می کنند، این است که: آیا مصرف نوشابه به دندان و بریس ارتودنسی آسیب می زند؟ در این مقاله، به این پرسش به طور جامع پاسخ می دهیم و با بررسی آسیب به بریس ارتودنسی با مصرف نوشابه، توضیح می دهیم که چرا پرهیز از آن در دوران ارتودنسی توصیه می شود.
چرا مصرف نوشابه در ارتودنسی ضرر دارد؟
نوشابه ها ترکیبی از قند بالا، اسید فسفریک و اسید سیتریک هستند که تأثیرات مخربی بر دندان و بافت دهانی دارند. حالا تصور کنید این ترکیب مخرب در شرایطی به دندان ها می رسد که بریس ها (براکت ها و سیم های فلزی یا ارتودنسی نامرئی و شفاف) بر روی دندان قرار دارند و فضای تمیزکاری بین دندان ها محدود شده است.
چند دلیل علمی برای ضرر نوشابه در حین ارتودنسی
امروزه پژوهشگران به این نتیجه رسیده اند که مصرف نوشابه در طول دوره ارتودنسی می تواند به دندان ها آسیب برساند. مهم ترین دلایل بروز آسیب نوشابه به دندان ها، عبارتند از:
- افزایش خطر پوسیدگی دندان: اسیدها، مینای دندان را ضعیف کرده و قند بالا، تغذیه لازم برای باکتری های مولد پوسیدگی را فراهم می کند.
- تجمع پلاک باکتریایی در اطراف براکت ها: وقتی فضای کافی برای مسواک زدن به درستی وجود ندارد، باکتری ها در اطراف براکت ها جمع شده و با مصرف نوشابه رشد می کنند.
- تغییر رنگ و لکه دار شدن دندان ها: در صورت مصرف مکرر نوشابه، اطراف براکت ها لکه دار شده و بعد از برداشتن بریس ها، تغییر رنگ قابل توجهی دیده می شود.
- آسیب به چسب بریس ها: برخی ترکیبات موجود در نوشابه ممکن است به چسب مخصوص ارتودنسی آسیب برسانند و منجر به شل شدن یا افتادن براکت ها شوند.
بنابراین، نوشابه تنها برای دندان ها مضر نیست؛ بلکه به طور مستقیم در روند درمان ارتودنسی نیز اختلال ایجاد می کند.
تاثیر نوشابه بر ارتودنسی ثابت
علاوه بر نوشابه آیا جویدن آدامس با بریس مضر است؟ارتودنسی ثابت شامل براکت هایی است که به دندان چسبانده می شوند و برای مدت طولانی در دهان باقی می مانند. این نوع درمان به دلیل وجود ابزارهای ثابت، نیاز به مراقبت ویژه تری دارد.
مصرف نوشابه در چنین شرایطی آسیب پذیری دندان ها را چند برابر می کند:
- اسید نوشابه از طریق منافذ بین براکت و دندان به مینای دندان نفوذ کرده و باعث دمینرالیزاسیون (از دست رفتن مواد معدنی) می شود.
- به دلیل وجود قطعات فلزی، شست وشوی طبیعی بزاق دهان کاهش می یابد و ترکیبات اسیدی مدت طولانی تری در اطراف دندان باقی می مانند.
- در صورت عدم شست وشوی صحیح دهان پس از نوشیدن نوشابه، پوسیدگی های عمیق در زیر براکت ها شکل می گیرد که پس از پایان درمان ارتودنسی آشکار می شوند.
متخصصان ارتودنسی اغلب توصیه می کنند در طول درمان ثابت، به طور کامل مصرف نوشابه قطع شود یا در موارد خاص، با رعایت اصول بهداشتی شدید مصرف شود.
تاثیر نوشابه بر ارتودنسی نامرئی
ارتودنسی نامرئی یا «اینویزالاین» یکی از روش های نوین و زیبا برای مرتب سازی دندان هاست که با پلاک های شفاف (الاینر) انجام می شود. اگرچه این نوع درمان امکان خارج کردن پلاک در هنگام غذا خوردن یا نوشیدن را فراهم می کند، اما همچنان مصرف نوشابه مشکلات خاص خود را دارد.
نکات مهم در مورد ارتودنسی نامرئی و نوشابه:
- بسیاری از افراد فراموش می کنند که قبل از نوشیدن نوشابه، الاینر را بردارند، و این موضوع باعث جمع شدن اسید در زیر پلاک و آسیب شدید به دندان می شود.
- حتی اگر پلاک برداشته شود، مصرف مکرر نوشابه در روز باعث تضعیف مینای دندان می شود، مخصوصاً اگر شست وشوی دهان بلافاصله انجام نشود.
- نوشابه های رنگی باعث تغییر رنگ الاینرها می شوند و ظاهر آن ها را ناخوشایند می کنند.
در مجموع، مصرف نوشابه در ارتودنسی نامرئی نیز توصیه نمی شود و اگر هم مصرف شد، باید پلاک سریعاً برداشته و دهان شسته شود.
عوارض نوشابه روی دندان ها
نوشابه نه فقط در دوره ارتودنسی بلکه در هر شرایطی می تواند برای دندان ها مضر باشد. اسیدهای موجود در نوشابه سطح مینای دندان را تخریب می کنند و با گذشت زمان باعث بروز مشکلات جدی می شوند.
مهم ترین عوارض نوشابه بر دندان ها:
- تخریب مینای دندان و ایجاد حساسیت
- افزایش خطر پوسیدگی و حفره های دندانی
- زرد شدن یا تغییر رنگ دندان ها
- سایش دندان ها در اثر مصرف نوشابه های اسیدی
- التهاب لثه و بوی بد دهان در مصرف مکرر
این عوارض زمانی که با ارتودنسی ترکیب شوند، شدیدتر و گاه غیرقابل جبران خواهند بود.
آیا نوشیدن نوشابه با نی، جلوی عوارض آن را می گیرد؟
بسیاری بر این باورند که استفاده از نی هنگام نوشیدن نوشابه می تواند مانع تماس آن با دندان ها شود. این موضوع تا حدودی درست است، اما کافی نیست.
استفاده از نی:
- شدت تماس مستقیم با دندان ها را کاهش می دهد.
- اما نوشابه همچنان وارد دهان شده و با بزاق ترکیب می شود.
- اگر دهان بلافاصله شسته نشود، اسید همچنان روی دندان ها باقی می ماند.
بنابراین، استفاده از نی شاید خطر را کاهش دهد، اما راه حل قطعی برای جلوگیری از آسیب های نوشابه به دندان و بریس ارتودنسی نیست.
سخن پایانی آسیب به بریس ارتودنسی با نوشابه
درمان ارتودنسی فرآیندی زمان بر، حساس و پرهزینه است که نیازمند همکاری کامل بیمار در رعایت بهداشت دهان و پرهیز از عادات غذایی مضر است. یکی از بزرگ ترین تهدیدها برای موفقیت ارتودنسی، مصرف نوشابه است. ترکیب قند و اسید موجود در نوشابه، نه تنها به مینای دندان آسیب می زند بلکه عملکرد و دوام تجهیزات ارتودنسی را نیز به خطر می اندازد. چه در ارتودنسی ثابت باشید، چه از الاینرهای شفاف استفاده کنید، بهترین تصمیم حذف کامل نوشابه از رژیم روزانه شماست. سلامت دندان هایتان، لبخند آینده تان و هزینه ای که صرف درمان کرده اید، ارزش این پرهیز را دارند.
سوالات متداول درباره آسیب به بریس ارتودنسی با مصرف نوشابه
- آیا می توان گاهی نوشابه مصرف کرد در حالی که بریس داریم؟
اگرچه مصرف محدود ممکن است آسیب کمتری داشته باشد، اما توصیه عمومی پزشکان، پرهیز کامل از نوشابه در طول درمان ارتودنسی است.
- اگر بعد از نوشابه، دهان را بشوییم، آیا آسیب آن کمتر می شود؟
بله، شست وشوی دهان بلافاصله بعد از نوشیدن نوشابه می تواند تا حدی تأثیر اسیدی آن را کاهش دهد، اما مینای دندان همچنان حساس باقی می ماند.
- چه نوع نوشابه هایی خطرناک ترند؟
نوشابه های تیره، گازدار، و دارای قند بالا (مانند کولا یا نوشابه پرتقالی) بیشترین آسیب را دارند. نوشابه های رژیمی هم به دلیل خاصیت اسیدی، همچنان مضر هستند. - آیا نوشابه های بدون قند برای ارتودنسی بی ضررند؟
خیر، حتی نوشابه های بدون قند نیز حاوی اسید هستند که باعث تخریب مینای دندان می شود.