پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان یک بیماری مزمن است که سبب تخریب و خراشیدگی سطح دندان میشود. این بیماری ناشی از تاثیر عوامل مختلفی است که باکتری‌ها و اسیدهای تولید شده توسط آن‌ها در دهان ایجاد میشود. پوسیدگی دندان معمولاً به صورت تجمع تدریجی لایه‌های پلاک دندانی (یک لایه بی‌رنگ و لزج روی سطح دندان) شروع میشود. اگر پلاک دندانی به مدت طولانی بر روی دندان‌ها باقی بماند، باعث تشکیل آسیب و پوسیدگی در لایه‌های عمیق‌تر دندان میشود.
و حالا یکی از نگرانی‌هایی که در درمان ارتودنسی وجود دارد ایجاد پوسیدگی دندان و همچنین بیماری‌های لثه است. که در ادامه به آن میپردازیم.
ارتباط ارتودنسی با پوسیدگی دندان
ارتودنسی شامل ارتودنسی ثابت، ارتودنسی متحرک و دیگر مدل های آن به طور مستقیم باعث پوسیدگی دندان نمی‌شود. اما در برخی موارد، انجام ارتودنسی میتواند عواملی را به وجود آورد که خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهند. در طول درمان ارتودنسی، نکات زیر باید در نظر گرفته شوند:
1. بهداشت دهانی
درمان ارتودنسی ممکن است موجب مشکلات در بهداشت دهانی شود. از آنجا که ارتودنسی اشکال مکانیکی در دهان و دندان‌ها ایجاد می‌کند، ممکن است دسترسی به برخی مناطق دشوار شود و تمیز کردن دندان‌ها به راحتی انجام نشود. اگر آثار غذا و زباله‌ها به درستی از بین برند، می‌توانند به پوسیدگی دندان منجر شوند. بنابراین، بهداشت دهانی منظم و صحیح در طول درمان ارتودنسی بسیار مهم است. شامل مسواک زدن حداقل دو بار در روز، استفاده از نخ دندان و ازمایش‌های دوره‌ای با دندانپزشک میشود.
2. نقاط سخت دسترس
برخی از متریال‌های استفاده شده در ارتودنسی می‌توانند نقاط سخت دسترس را در دهان ایجاد کنند. این نقاط می‌توانند محل تجمع پلاک و زباله‌ها باشند و در نتیجه به پوسیدگی دندان منجر شوند. در این صورت، نگهداری بهداشت دهانی دقیق و تمیز کردن منظم این نقاط بسیار مهم است.
3. محافظت از ترمیم‌های دندانی
در برخی موارد، ارتودنسی ممکن است نیازمند ترمیم‌های دندانی قبل یا در طول درمان باشد. اگر ترمیم‌های دندانی به درستی نگهداری نشوند، می‌توانند فرصت مناسبی برای تجمع پلاک و پوسیدگی دندان فراهم کنند. در نتیجه، مراقبت و نگهداری مناسب از ترمیم‌های دندانی از اهمیت بالایی برخوردار است.
به طور کلی، ارتودنسی تنها به خودی خود باعث پوسیدگی دندان نمی‌شود، اما مراقبت دقیق از بهداشت دهانی و نگهداری مناسب در طول درمان ارتودنسی میتواند خطر پوسیدگی دندان را به حداقل برساند.
در ادامه به بررسی راهکارهای بیشتر جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان هنگام درمان با ارتودنسی میپردازیم.
راهکار های بیشتر جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان
ارتودنسی یک فرایند درمانی است که برای اصلاح موقعیت نامناسب دندان‌ها و فک‌ها استفاده میشود. این درمان معمولاً برای بهبود استحکام، ظاهر و عملکرد دندان‌ها و فک‌ها انجام میشود. در طول درمان ارتودنسی، بهداشت دهانی منظم و حفظ دندان‌های سالم اهمیت بسیاری دارد. پوسیدگی دندان میتواند یک مشکل جدی در طول درمان ارتودنسی باشد، زیرا میتواند منجر به تخریب ساختار دندان‌ها شود و نیازمند تداخل درمانی باشد. در ادامه، به برخی از راهکارهای جلوگیری از پوسیدگی دندان در زمان درمان ارتودنسی میپردازیم.
بررسی اولیه و تشخیص وضعیت دندان‌ها
قبل از شروع درمان ارتودنسی، دندانپزشک شما باید بررسی کامل دندان‌ها را انجام دهد. این شامل جراحی‌های قبلی، وضعیت پوسیدگی، لثه‌ها و بافت‌های اطراف است. اگر پوسیدگی در دندان‌های موجود وجود داشته باشد، باید قبل از شروع درمان ارتودنسی درمان شود.
بررسی و چکاپ اولیه دندان های شما در کلینیک تخصصی ارتودنسی دکتر خسروی بوسیله مجهزترین تجهیزات دندانپزشکی و توسط مجرب ترین کادر درمانی صورت میگیرد که میتواند خیالتان را بابت بروز این مشکل کاملا راحت کند.
بهداشت دهانی منظم
حفظ بهداشت دهانی منظم با تمیز کردن دندان‌ها حداقل دو بار در روز با مسواک و مصرف نخ دندان بسیار اهمیت دارد. درمان ارتودنسی میتواند سبب ایجاد نقاط سخت دسترس در دهان شود که امکان تجمع پلاک و زباله‌ها را فراهم می‌کند. بنابراین، تمیزی منظم و دقیق از دندان‌ها و اطراف ارتودنسی بسیار ضروری است.
استفاده از ابزارهای تمیز کننده
در طول درمان ارتودنسی، ممکن است ناحیه اطراف ارتودنسی سخت تمیز شود. برخی از ابزارها و وسایل تمیز کننده مخصوص ارتودنسی مانند خمیر دندان و محلول‌های ضد عفونی کننده را می‌توان برای تمیزی دندان‌ها و ارتودنسی استفاده کرد. از این ابزارها بر اساس راهنمایی دندانپزشک خود استفاده کنید.
مصرف محدود قند و آب‌نبات
قند و آب‌نبات می‌توانند عواملی باشند که پوسیدگی دندان را تسریع می‌کنند. مصرف زیاد قند و آب‌نبات باعث تولید اسیدهای آلی(Organic acids) توسط باکتری‌های دهانی میشود که به سطح دندان حمله می‌کنند و پوسیدگی را آغاز می‌کنند. مصرف محدود قند و آب‌نبات و جایگزینی آن‌ها با میوه‌های تازی و سالم، سبب کاهش خطر پوسیدگی دندان خواهد شد.
مصرف آب بعد از هر وعده غذایی
پس از هر وعده غذایی و مصرف نوشیدنی‌ها، توصیه میشود که آب بنوشید تا غذاها و نوشیدنی‌ها را از روی دندان‌ها بشوید. این کار به کاهش اثرات اسیدی غذاها و نوشیدنی‌ها بر روی دندان‌ها کمک می‌کند.
استفاده از محلول‌های ضد پلاک
استفاده از محلول‌های ضد پلاک با توصیه دندانپزشک میتواند به کنترل رشد باکتری‌ها و پوسیدگی دندان کمک کند. معمولاً این محلول‌ها حاوی موادی مانند کلرهگزیدین یا فلوراید هستند که به حفظ بهداشت دهانی کمک می‌کنند.
مصرف مکمل‌های فلوراید
دندانپزشک ممکن است توصیه کند که مکمل‌های فلوراید را در طول درمان ارتودنسی استفاده کنید. فلوراید به قوی کردن مینای دندان کمک می‌کند و میتواند خطر پوسیدگی را کاهش دهد.
انجام بازدیدهای منظم توسط دندانپزشک
در طول درمان ارتودنسی، مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی و تمیزی دندان‌ها و ارتودنسی بسیار مهم است. دندانپزشک میتواند نقاطی را که سخت تمیز می‌شوند یا نیاز به ترمیم دارند، شناسایی کند و به شما راهنمایی‌های لازم را بدهد.
استفاده از محافظ دندان
در برخی موارد، استفاده از محافظ دندان (مثلاً نرم‌کننده دندان) در طول درمان ارتودنسی توصیه میشود. این محافظ دندان میتواند سطح دندان را در مقابل اثرات غذاها و نیروهای مکانیکی محافظت کند و خطر پوسیدگی را کاهش دهد. دندانپزشک شما میتواند بهترین نوع و استفاده صحیح از محافظ دندان را به شما توصیه کند.
رعایت توصیه‌های خاص
در صورتی که دندانپزشک شما توصیه‌های خاصی برای حفظ دندان‌های سالم در طول درمان ارتودنسی داشته باشد، حتماً آن‌ها را رعایت کنید. این توصیه‌ها می‌توانند شامل استفاده از محلول‌های ضد پلاک، استفاده از نخ دندان با تکنیک مناسب، و نگهداری منظم و تمیزی از ابزارهای ارتودنسی باشند.
در نهایت، رعایت بهداشت دهانی منظم، مراقبت از دندان‌ها و فک‌ها و همکاری با دندانپزشک خود، به شما کمک خواهد کرد تا در طول درمان ارتودنسی، خطر پوسیدگی دندان را به حداقل برسانید و دندان‌های سالم و زیبا را حفظ کنید.
اولین اقدامات هنگام بروز مشکل پوسیدگی دندان در درمان ارتودنسی
مشاوره با ارتودنتیست
در ابتدا، بهتر است با ارتودنتیست خود در مورد مشکل پوسیدگی دندان صحبت کنید. او میتواند شما را راهنمایی کند و به شما توصیه‌هایی بدهد که چگونه با این مشکل در حین ارتودنسی برخورد کنید.
مراجعه به دندانپزشک
در صورتی که پوسیدگی دندان واضح است، مراجعه به دندانپزشک برای ارزیابی و درمان لازم است. دندانپزشک میتواند اقداماتی مانند پر کردن ترک پوسیدگی، روشن کردن محل پوسیدگی و یا استفاده از ترمیم‌های دندانی را انجام دهد.
تغییر رژیم غذایی
اگر پوسیدگی دندان ناشی از تجمع بقایای غذایی است، تغییر در رژیم غذایی میتواند بهبود را به همراه داشته باشد. مصرف مواد شیرین کننده، مواد قندی و غذاهای با قند بالا را به حداقل برسانید و دندان‌های خود را پس از هر وعده غذایی به دقت تمیز کنید.
بهداشت دهان و دندان
رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. مسواک زدن حداقل دو بار در روز با مسواکی مناسب، استفاده از نخ دندان‌های بینی و استفاده از آب دهان‌شویه ممکن است به کاهش ریسک پوسیدگی دندان کمک کند.
در نهایت پس از درمان پوسیدگی دندان، بهتر است با ارتودنتیست خود تماس بگیرید تا در مورد نحوه ادامه درمان ارتودنسی و تاثیر این درمان بر روی دندان‌ها صحبت کنید. ممکن است ارتودنتیست نیاز داشته باشد برنامه درمانی را تغییر دهد یا اقداماتی انجام دهد تا از مشکلات آینده جلوگیری شود.
بهترین راه حل همیشه مشاوره با پزشکان متخصص است. پس از مشاوره با ارتودنتیست و دندانپزشک خود، می‌توانید برنامه درمانی مناسب را برای مشکل پوسیدگی دندان در ارتودنسی خود داشته باشید.
دکتر مهدیه خسروی – متخصص ارتودنسی و ناهنجاری های فک و صورت