بوی بد دهان یا هالیتوزیس مشکلی است که ممکن است در افراد به دلایل مختلفی ایجاد شود و جالب است بدانید بوی بد دهان در برخی افراد می تواند دائمی باشد. تقریبا یک چهارم از جمعیت انسانی از بد بویی دهان‌شان با شدت های مختلف رنج می برند. در این مقاله از سری مقالات مجله ارتودنسی کلینیک دکتر خسروی با ما همراه باشید تا علل و راه های درمان این مشکل را بررسی کنیم.
علت بوی بد دهان
این موضوع ممکن است به عوامل زیر برگردد:
ناشتایی
داشتن معده خالی برای مدت طولانی می‌تواند باعث بوی بد دهان شود. در طول شب، تولید ترشحات دهان کاهش می‌یابد و باعث خشک شدن دهان می‌شود که می‌تواند بوی بدی ایجاد کند. صبح ها همچنین معمولاً بوی بد دهان را تشدید می‌کند.
بی‌توجهی به بهداشت دهان و دندان
نداشتن بهداشت دهان مناسب می‌تواند باعث تجمع باکتریBacteria و ذرات غذایی در دهان شود که تولید بوی بد دهان را تسهیل می‌کند. برای جلوگیری از بوی بد دهان، تمیز کردن دندان‌ها، زبان و فضای بین دندان‌ها با مسواک و نخ دندان مهم است.
عوامل خارجی
مصرف غذاهایی مانند سیر و پیاز می‌تواند باعث بوی بد دهان شود. علاوه بر این، مصرف سیگار، مصرف الکل و استفاده از مواد مخدر نیز می‌تواند عاملی در ایجاد بوی بد دهان باشد.
بهداشت نامناسب در زمان ارتودنسی
در طول درمان ارتودنسی برخی افراد ممکن است این مشکل را تجربه کنند که ناشی از رعایت نکردن نکات بهداشتی در طول درمان ارتودنسی است.
مشکلات دهان و دندان
برخی مشکلات دهانی مانند عفونت‌ها، پیشرفت بیماری‌های لثه، ترک‌ها یا التهاب‌های لثه می‌تواند منجر به بوی بد دهان شود.
مشکلات عمده تر
در برخی موارد، بوی بد دهان ممکن است نشانگر مشکلات جدی تری باشد که نیاز به مراجعه به پزشک دارند، مانند عوارض جانبی داروها، عفونت‌های دستگاه گوارش و مشکلات کبدی.
ارتودنسی و بوی بد دهان
بوی بد دهان یا هالیتوزیس ممکن است در برخی از افرادی که از درمان ارتودنسی استفاده می‌کنند ظاهر شود، مانند ارتودنسی ثابت و ارتودنسی نامرئی که براکت های ارتودنسی به صورت ثابت به دندان ها متصل میشوند. این مشکل معمولاً به عوامل زیر برمی‌گردد:
- نامناسبی در بهداشت دهان: استفاده از ارتودنسی ممکن است باعث سخت شدن تمیز کردن دندان‌ها و محل نگهداری ارتودنسی شود. این می‌تواند منجر به تجمع باکتری‌ها و ذرات غذایی در دهان شود که بوی بد دهان را تسهیل می‌کند. بنابراین، حفظ بهداشت دهان و دندان‌ها و مراقبت دقیق از ارتودنسی بسیار مهم است.
- التهاب و عفونت لثه: برخی از افراد ممکن است در طول درمان ارتودنسی به التهاب و عفونت لثه مبتلا شوند که می‌تواند باعث بوی بد دهان شود. در این موارد، مشاوره و درمان از طرف دندانپزشک ارتودنتیست مورد نیاز است.
- تجمع غذا و باکتری در ارتودنسی: ارتودنسی می‌تواند مناطقی را در دهان ایجاد کند که ذرات غذایی و باکتری‌ها در آن تجمع کنند. این ممکن است منجر به بوی بد دهان شود. تمیز کردن مکان‌های سخت رسیدن ارتودنسی و استفاده از ابزارهای تمیز کردن مخصوص می‌تواند در کاهش این مشکل مفید باشد.
- خشکی دهان: برخی از افرادی که از ارتودنسی استفاده می‌کنند، ممکن است از خشکی دهان رنج ببرند. خشکی دهان می‌تواند باعث کاهش تولید ترشحات دهانی شده و باعث بوی بد دهان شود. در این صورت، مصرف آب بیشتر، مراقبت از بهداشت دهان و استفاده از آب دهان مصنوعی می‌تواند مفید باشد.
رفع بوی بد دهان
برای رفع بوی بد دهان، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
1. بهداشت دهانی منظم
مراقبت دقیق از بهداشت دهان، از جمله مسواک زدن حداقل دو بار در روز به مدت دو دقیقه، استفاده از نخ دندان و استفاده از محلول ضد عفونی کننده دهانی، مهم است. این کارها به تمیز کردن باکتری‌ها و ذرات غذایی در دهان کمک می‌کند.
2. تمیز کردن زبان
زبان می‌تواند محل تجمع باکتری‌ها و ذرات غذایی باشد که می‌تواند بوی بد دهان را تسهیل کند. بنابراین، تمیز کردن زبان با استفاده از شانه زبان یا خودکار زبان می‌تواند مفید باشد.
3. استفاده از آب دهان
استفاده از آب دهان می‌تواند ترطیب دهان را افزایش داده و بوی بد را کاهش دهد. می‌توانید از آب دهانی با ترکیبات ضدباکتری مثل کلروهگزیدین یا آب آویشن استفاده کنید. همچنین، می‌توانید از آب معمولی استفاده کنید یا تکنیک‌های طبیعی مثل مربا خوردن یا جویدن چوب دارچین را امتحان کنید.
4. مصرف آب بیشتر
مصرف آب بیشتر می‌تواند به ترطیب دهان کمک کند و بوی بد را کاهش دهد. سعی کنید در طول روز آب بیشتری بنوشید و از خشکی دهان جلوگیری کنید.
5. مصرف مرکبات
مصرف مرکبات مثل لیمو و نارنگی می‌تواند بوی بد دهان را مسدود کند. می‌توانید یک برش لیمو را در دهان خود چرخانده یا آب لیمو را با آب مخلوط کرده و آن را به عنوان آب دهان استفاده کنید.
6. استفاده از علائم تامین تنفس
می‌توانید از علائم تامین تنفس مانند روغن نعناع، روغن نیلوفر و مسواک‌های طبیعی استفاده کنید. این موارد می‌توانند بوی بد دهان را تا حدودی مسدود کنند.
7. مصرف مرغوبیت‌های طبیعی
برخی از مرغوبیت‌های طبیعی مانند روغن‌های گیاهی، نعناع، زیره سبز و دارچین می‌توانند به عنوان ضدعفونی کننده‌های طبیعی عمل کنند و بوی بد دهان را کاهش دهند.
8. رعایت رژیم غذایی سالم
مصرف مواد غذایی با بوی تند و تیز مانند پیاز و سیر می‌تواند بوی بد دهان را تشدید کند. سعی کنید از مصرف زیاد این مواد غذایی خودداری کنید و به جای آن میوه‌ها و سبزیجات تازه را در رژیم غذایی خود بیشتر بگنجانید.
9. مراجعه به دندانپزشک
در برخی موارد، بوی بد دهان می‌تواند ناشی از مشکلات دندانی مانند تسویه ناصحیح، عفونت‌های لثه یا تسویه لازم نباشد. مراجعه به دندانپزشک و انجام بررسی دهانی منظم می‌تواند به تشخیص و درمان این مشکلات کمک کند.
10. جلوگیری از عادات بد
عادات بد مانند مصرف دخانیات و مصرف الکل می‌توانند بوی بد دهان را تشدید کنند. سعی کنید از این عادات خودداری کنید تا به بهبود بوی دهان کمک کنید.
مهم است توجه داشته باشید که بوی بد دهان در برخی موارد می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری مانند عفونت‌های دهانی یا مشکلات گوارشی باشد. در صورتی که با تدابیر معمول بهبود نیابد، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا علت دقیق را تشخیص دهد و درمان موردنیاز را تجویز کند.
جلوگیری از بوی بد دهان در ارتودنسی
برای جلوگیری از بوی بد دهان در افرادی که از ارتودنسی استفاده می‌کنند، رعایت بهداشت دهان و ارتودنسی به درستی بسیار مهم است. در ادامه، چند راهنمایی برای جلوگیری و کاهش بوی بد دهان در افرادی که از ارتودنسی استفاده می‌کنند، آمده است:
- تمیز کردن دندان‌ها و ابزار ارتودنسی: مراقبت دقیق از دندان‌ها و ارتودنسی بسیار مهم است. هنگام مسواک‌زدن، بهتر است از مسواکی با سر نرم و دسته‌ای کوچک استفاده کنید تا به راحتی به سطوح دندان‌ها و ارتودنسی دسترسی داشته باشید. همچنین، استفاده از فرش دندان و نخ دندان برای تمیز کردن فضاهای میان دندان‌ها و ارتودنسی را فراموش نکنید.
- استفاده از آب دهان: استفاده از آب دهان می‌تواند به ترطیب دهان و کاهش خشکی دهان کمک کند. انتخاب یک آب دهان مناسب، که باکتری‌ها را کنترل کند و بوی بد را به حداقل برساند، می‌تواند مفید باشد. قبل از استفاده از هر نوع آب دهان، بهتر است با دندانپزشک یا ارتودنتیست خود مشورت کنید.
- مصرف غذاهای سخت و لزج را محدود کنید: مصرف غذاهای سخت و لزج می‌تواند منجر به تجمع ذرات غذایی در ارتودنسی شود و بوی بد دهان را تسهیل کند. سعی کنید از مصرف غذاهایی مانند آجیل‌های سخت، کارامل‌ها، آبنبات‌های لزج و صنایع غذایی چسبنده خودداری کنید.
- مصرف آب بیشتر: مصرف آب بیشتر می‌تواند به حفظ ترطیب دهان کمک کند و بوی بد را کاهش دهد. سعی کنید در طول روز آب بیشتری بنوشید و از خشکی دهان جلوگیری کنید.
در هر صورت، اگر بوی بد دهان شما مداوم و به طور جدی ایجاد می‌شود و با رعایت مراقبت‌های دهانی معمولی تغییر نمی‌کند، بهتر است به دندانپزشک یا ارتودنتیست خود مراجعه کنید تا مشکل را بررسی کرده و راهنمایی‌های خاصی برای شما ارائه دهد.
رفع بوی بد دهان با رعایت رژیم غذایی
رعایت یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به کاهش بوی بد دهان کمک کند. در ادامه، برخی نکات مربوط به رژیم غذایی برای رفع بوی بد دهان را برایتان مرور می‌کنم:
مصرف آب به میزان کافی:
آب کافی می‌تواند به ترطیب دهان و کاهش رشد باکتری‌ها کمک کند. بنابراین، مطمئن شوید که در طول روز به میزان کافی آب می‌نوشید.
مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه:
مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه باعث ترشح بیشتر آب دهان و تمیز شدن دهان از طریق خوردن و جویدن می‌شود. همچنین، میوه‌ها و سبزیجات حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که ممکن است به کاهش بوی بد دهان کمک کنند.
محدود کردن مصرف مواد غذایی با بوی تند و تیز:
مصرف مواد غذایی مثل پیاز، سیر، نعناع، آلوئه ورا و ادویه‌های تند و تیز می‌تواند بوی بد دهان را تشدید کند. بهتر است مصرف این مواد را محدود کنید و از آن‌ها با احتیاط استفاده کنید.
مصرف مواد غذایی با خواص ضدباکتریایی:
برخی مواد غذایی مانند دارچین، زنجبیل، گل رزماری و شاه‌تره به خواص ضدباکتریایی معروفند. مصرف این مواد در رژیم غذایی ممکن است به کاهش بوی بد دهان کمک کند.
مصرف محصولات لبنی:
مصرف محصولات لبنی مثل ماست و دوغ می‌تواند به تعادل رشد باکتری‌ها در دهان کمک کند و بوی بد دهان را کاهش دهد.
جلوگیری از گرسنگی طولانی مدت:
گرسنگی طولانی مدت می‌تواند باعث کاهش ترشح آب دهان شود و بوی بد دهان را افزایش دهد. سعی کنید همیشه وعده‌های غذایی منظم و مناسب مصرف کنید.
دکتر مهدیه خسروی – متخصص ارتودنسی و ناهنجاری های فک و صورت