دندان نیش، دندانی است که در هر دو جانب دهان واقع شده و برای بریدن و خرد کردن غذا استفاده می‌شود. در برخی از افراد، دندان نیش ممکن است به طور ناکامل توسعه یابد و شکل و اندازه‌ای کوچکتر از حالت طبیعی داشته باشد. این وضعیت را به عنوان نیش نهفته می‌شناسند. در این مقاله به بررسی علائم نهفتگی، عوارض و راه های درمانی و جلوگیری از آن به وسیله ارتودنسی میپردازیم.
علائم دندان نیش نهفته
علائم نهفتگی دندان نیش ممکن است متفاوت باشد و به وضعیت و شرایط هر فرد بستگی دارد. اما در برخی موارد، علائم زیر ممکن است نشان‌دهنده نهفتگی دندان نیش باشند:
- درد: یکی از علائم شایع نهفتگی دندان نیش، درد در ناحیه فک و دهان است. این درد ممکن است مداوم یا تند و موقت باشد و معمولاً در هنگام خوردن یا جویدن غذا بدتر می‌شود.
- تراکم دندانی: نهفتگی دندان نیش می‌تواند به تراکم دندانی منجر شود. این به معنی فشرده شدن دندان‌های اطراف و عدم فضای کافی برای نیش در سطح دهان است. این ممکن است باعث ایجاد فشار و ناراحتی در دهان شود.
- عفونت لثه: نهفتگی دندان نیش می‌تواند باعث ایجاد عفونت در لثه نزدیک آن شود. علائم عفونت شامل تورم، قرمزی، خونریزی و درد در لثه می‌شود.
- مشکلات هضمی: نهفتگی دندان نیش ممکن است باعث مشکلات هضمی شود. زیرا نیش وظیفه بریدن و خرد کردن غذا را برعهده دارد و وجود نهفتگی می‌تواند منجر به ناتوانی در خوب کردن غذا و مشکلات در فرآیند هضمی شود.
- مشکلات تلفظ: در برخی از موارد، نهفتگی دندان نیش می‌تواند باعث مشکلات تلفظ شود. زیرا دندان نیش در تشکیل برخی اصوات مانند “س” و “ث” نقش اساسی دارد و وجود نهفتگی می‌تواند باعث عدم توانایی در تلفظ صحیح این اصوات شود.
در صورت تجربه هر یک از این علائم، مراجعه به یک دندانپزشک متخصص توصیه می‌شود. او می‌تواند تشخیص دقیقی را بر اساس بررسی‌های بالینی و تصویربرداری انجام دهد و برای شما برنامه درمانی مناسب تعیین کند.
جلوگیری از نهفتگی دندان با ارتودنسی
ارتودنسی یکی از روش‌های استفاده شده برای جلوگیری از نهفتگی دندان نیش است. با استفاده از ارتودنسی، می‌توان تراکم و موقعیت صحیح دندان‌ها را تنظیم کرده و نهفتگی دندان نیش را پیشگیری کرد. در زیر توضیحاتی درباره استفاده از ارتودنسی برای جلوگیری از نهفتگی دندان نیش آورده شده است:
درمان در مرحله اوّل:
اگر دندان نیش هنوز در مرحله جوانه‌زنی است و علائم نهفتگی دیده می‌شود، ارتودنسی می‌تواند به عنوان روش اولیه جلوگیری از نهفتگی استفاده شود. با استفاده از ارتودنسی، دندان‌های دهان به موقعیت صحیح هدایت می‌شوند و فضای کافی برای رشد دندان نیش فراهم می‌شود.
متخصصان ما در کلینیک ارتودنسی دکتر خسروی با هدف ارائه انواع خدمات ارتودنسی نظیر ارتودنسی ثابت با استفاده از براکت‌ها و سیم‌های فلزی ثابت، ارتودنسی متحرک با استفاده از دستگاه‌های قابل جابجایی مانند براکت‌های قابل جابجایی و روش های دیگر میتوانند در درمان نهفتگی دندان نیش به شما کمک کنند.
استفاده از محافظ دندانی (Space Maintainer):
در صورتی که دندانی در مکان دندان نیش از بین رفته باشد و فضای آن خالی باقی مانده باشد، ممکن است از محافظ دندانی استفاده شود. این محافظ دندانی، فضای خالی را حفظ کرده و از جایگزین شدن دندان‌های همسایه در این فضا جلوگیری می‌کند. این اقدام می‌تواند از نهفتگی دندان نیش جلوگیری کند.
مراقبت‌های ارتودنسی:
در صورت استفاده از درمان ارتودنسی برای تنظیم دندان‌ها، مراقبت‌های ارتودنسی مداوم بسیار مهم است. مراقبت‌های ارتودنسی شامل استفاده مرتب از نگهدارنده‌ها و آپارات‌های ارتودنسی، رعایت توصیه‌های خاص در مورد تغذیه و بهداشت دهانی و حضور منظم در نوبت‌های مراجعه به دندانپزشک می‌شود. این مراقبت‌ها به حفظ تراکم و موقعیت صحیح دندان‌ها کمک می‌کنند و از نهفتگی دندان نیش جلوگیری می‌کنند.
تنها با یک تماس با کلینیک میتوانید جهت تعیین وقت مشاوره با متخصصان کلینیک ارتودنسی دکتر خسروی اقدام کنید.
انواع دندان نیش نهفته
در مورد انواع دندان نیش نهفته، می‌توان به دو نوع اصلی اشاره کرد: نهفتگی قسمت بالایی دندان نیش (Maxillary Canine Impaction) و نهفتگی قسمت پایینی دندان نیش (Mandibular Canine Impaction).
نهفتگی قسمت بالایی دندان نیش (Maxillary Canine Impaction):
- نهفتگی لبی (Labial Impaction): در این حالت، دندان نیش بالایی به سمت لب نهفته شده است و درون لثه گم می‌شود. این نوع نهفتگی بیشترین شیوع را دارد.
- نهفتگی پالاتین (Palatal Impaction): در این حالت، دندان نیش بالایی به سمت پشتی حلقه دهانی، به سمت پالات (سقف دهان) نهفته شده است و درون لثه قرار می‌گیرد.
نهفتگی قسمت پایینی دندان نیش (Mandibular Canine Impaction):
- نهفتگی لبی (Labial Impaction): در این حالت، دندان نیش پایینی به سمت لب نهفته شده است و درون لثه گم می‌شود.
- نهفتگی لینگوال (Lingual Impaction): در این حالت، دندان نیش پایینی به سمت زبان نهفته شده است و درون لثه قرار می‌گیرد.
علاوه بر این، در برخی موارد دیگر نیز می‌توان نهفتگی دندان نیش مشاهده کرد، از جمله:
- نهفتگی هوریزونتال: در این حالت، دندان نیش به جای رشد عمودی خود، به صورت افقی درون فک قرار می‌گیرد.
- نهفتگی داخل فکی: در این حالت، دندان نیش به سمت داخل فک نهفته شده و درون لثه قرار دارد.
هر یک از این انواع نهفتگی دندان نیش نیاز به ارزیابی و درمان توسط یک دندانپزشک متخصص دارد. پس از تشخیص نهفتگی و بررسی عوامل مرتبط، دندانپزشک می‌تواند روش‌های درمانی مناسب را برای هر فرد به صورت فردی تعیین کند.
درمان دندان نیش نهفته
درمان نهفتگی دندان نیش بستگی به شدت و نوع نهفتگی، سن بیمار، فضای موجود در فک و عوامل دیگر دارد. در ادامه، روش‌های درمانی برای دندان نیش نهفته را توضیح می‌دهم:
1. جراحی کشیدن دندان نیش نهفته (Extraction)
در برخی موارد، جراحی کشیدن دندان نیش نهفته ممکن است روش درمانی مناسب باشد. در این روش، دندان نیش نهفته به صورت جراحی از محل نهفتگی خارج می‌شود. پس از جراحی، فرآیند بهبودی و بازسازی محل نهفتگی آغاز می‌شود.
2. ارتودنسی (Orthodontics)
استفاده از ارتودنسی می‌تواند راهی موثر برای درمان دندان نیش نهفته باشد. این روش شامل استفاده از آپارات ارتودنسی (براکت و سیم) است که به دندان‌ها بسته می‌شوند و با اعمال فشار و کشش، دندان نیش را به موقعیت صحیح هدایت می‌کند. این فرآیند ممکن است طولانی بوده و نیاز به تعدادی تنظیمات و تنظیمات مکرر داشته باشد.
3. جراحی ارتودنسی (Orthognathic Surgery):
در مواردی که دندان نیش نهفته به دلیل مشکلات ساختاری فک و صورت، نتواند به صورت غیر جراحی درمان شود، جراحی ارتودنسی ممکن است لازم باشد. این روش شامل همکاری بین جراحی فک و استفاده از ارتودنسی است تا دندان‌ها و فک‌ها به طور هماهنگ تغییر کنند و دندان نیش به موقعیت صحیح هدایت شود.
در هر صورت، برای تشخیص و تعیین روش درمانی مناسب، نیاز به مشاوره و ارزیابی توسط دندانپزشک متخصص (ارتودنتیست) و در برخی موارد همکاری با جراح فک و صورت (جراح بقایای دهان و فک) می‌باشد. آنها بر اساس شرایط خاص هر فرد، برنامه درمانی مناسب را تعیین خواهند کرد.
آیا دندان نیش نهفته ژنتیکی است؟
بله، دندان نیش نهفته به عنوان یک ویژگی ژنتیکی در برخی افراد وجود دارد. این به معنای این است که برخی افراد به دلیل وراثت ژنتیکی، بیشتر احتمال دارند دندان نیش نهفته داشته باشند. وجود فضای محدود در فک، اندازه بزرگ دندان‌ها و عوامل دیگری میتوانند باعث نهفتگی دندان نیش شوند.
اگر دندان نیش شما نهفته است، احتمالاً ژنتیک نقشی در آن دارد. اما ارائه تشخیص دقیق در مورد وجود ژنتیک در هر فرد به تنهایی بر اساس این اظهار نظر بی‌معنی است. برای اطمینان از عوامل مرتبط با نهفتگی دندان نیش و تعیین علت دقیق آن، بهتر است با دندانپزشک متخصص مشاوره کنید. ایشان میتوانند بر اساس تاریخچه پزشکی خانواده و ارزیابی شما، بهترین تشخیص و مشاوره را ارائه دهند.
هزینه درمان نهفتگی دندان
هزینه درمان دندان نیش نهفته ممکن است متغیر باشد و به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد، از جمله:
- مکان جغرافیایی: هزینه‌های درمان دندان نیش نهفته می‌تواند بسته به مکان جغرافیایی کلینیک و قوانین قیمت‌گذاری در آن منطقه متفاوت باشد. به طور کلی، در مناطقی با هزینه‌های زندگی بالا، هزینه درمان نیز ممکن است بیشتر باشد.
- میزان شدت نهفتگی: هزینه درمان نیز به شدت نهفتگی دندان نیش بستگی دارد. در صورتی که نیاز به جراحی یا جراحی ارتودنسی باشد، هزینه بیشتری نسبت به درمان غیر جراحی خواهد داشت.
- نیاز به مراحل درمانی تکمیلی: در برخی موارد، ممکن است نیاز به مراحل درمانی تکمیلی مانند ترمیم دندان، ترمیم فک، استفاده از آپارات ارتودنسی و غیره باشد که می‌تواند هزینه را افزایش دهد.
- تخصص و تجربه پزشک: هزینه درمان نیز ممکن است بستگی به تخصص و تجربه دندانپزشک داشته باشد. دندانپزشکان با تجربه و معروف معمولاً هزینه‌های بیشتری دارند.
- بیمه دندانپزشکی: در صورتی که بیمه دندانپزشکی داشته باشید، برخی از هزینه‌های درمان دندان نیش نهفته ممکن است توسط بیمه پوشش داده شود. اما در برخی موارد، هزینه‌هایی که بیمه پوشش نمی‌دهد باید به صورت خصوصی تسویه شوند. با توجه به این عوامل، دقیقاً هزینه درمان دندان نیش نهفته را برای هر فرد برآورد کردن دشوار است.
برای اطلاع دقیق‌تر در مورد هزینه‌های درمانی، بهتر است با یک دندانپزشک متخصص مشاوره کنید و در مورد برنامه درمانی و هزینه‌های مربوطه با او صحبت کنید.
دکتر مهدیه خسروی – متخصص ارتودنسی و ناهنجاری های فک و صورت